Aşırı suçluluk duygusu, birçok psikolog ve psikoterapist için bile depresyonun gözden kaçan bir belirtisi olmaya devam ediyor.
Ancak, aşırı suçluluk duygusu yaygın bir depresyon belirtisidir ve şiddeti, bozukluğun ciddiyetiyle ilişkilidir.
Suçluluk duygusuyla birlikte olan depresyon, kişinin yaşama değerinin olmadığını, başkalarına telafisi imkânsız zararlar verdiğini veya başkalarının ondan daha iyi olacağını düşündürebilir.
Suçluluk ve depresyon arasındaki ilişki karşılıklıdır; bu, bir durumun diğerinden ortaya çıkma olasılığını ifade eder.
Suçluluk duygusunun sıkça yaşanması, kişide depresif bir durumun gelişmesine katkıda bulunabilir.
Gerçekten de, her şeyden kendinizi sorumlu tutarken iyi bir duygusal durumda yaşamak zor.
Bu tür bir öz eleştiri, düşünce biçimi ve onunla birlikte gelen suçluluk duygusu yıllarca, bazen de bir ömür boyu sürebilir.
Daha fazla içerik için uygulamada
Sadece içeriğin bir kısmını görüyorsunuz, uygulamada çok daha fazla interaktif makale bulacaksınız. Ayrıca, psikolojik metinler, durum takibi, günlük ve otomatik düşünce günlüğü gibi birçok özellik mevcut!
Kişi, belirli nedenlerden dolayı durumu başaramadığını düşünür, oysa yapması gereken bu değildi. Ya da farklı bir şekilde hareket etmesi gerektiğine inanır.
Eğer bu düşünce bir şekilde pekişirse ve suçluluk sıkça "misafir" olursa, kişi tam anlamıyla bir depresyon geliştirebilir.
Depresyon, "kronik sorunlara" bir tepki olarak da ortaya çıkabilir. Kişi bunlarla başa çıkmaya çalışır, ancak belirli nedenlerden dolayı gerekli deneyim ve becerilere sahip olmayabilir.
Kişi bunu kendine mal eder ve depresyona sürüklenir.
Yani, suçluluk, şu düşünceler aklınıza geldiğinde hissettiğiniz bir duygudur:
Dolayısıyla, kendi "kusurluluğum" algısı suçluluk duygusunun ana nedenidir.
Depresyon halinde kişi sıkça suçluluk hisseder, neredeyse her şey için kendini suçlar: güçsüzlük ve motivasyon eksikliğinden hayattan zevk alamamaya kadar.
Ayrıca kişi, depresyona girdiği için kendini suçlayabilir ve bunu "hatalı" olduğunun bir işareti olarak görebilir.
Bazen yakınlar da kişiyi suçlayabilir, onu tembellikle itham ederek "saçmalamayı bırak" diye seslenmeleri, depresif durumu daha da kötüleştirir.
Depresif suçluluk duygusu, ahlaki normları ihlal etmeyen durumlarda bile ortaya çıkabilir ve kişiyi suçluluk hissetmeye zorlayabilir.
Depresyon etkisi altında kişi, yalnızca hatalarına odaklanabilir, başarılarını ve elde ettiklerini unutabilir.
Bir soru ortaya çıkabilir: Suçluluk hissetmek her zaman kötü mü?
Cevap açıktır: Hayır. Suçluluk duygusu yararlı olabilir, çünkü hatalarımızı fark etmemize ve düzeltmemize yardımcı olur, sosyal normları ve toplumsal etkileşimi destekler.
Suçluluk duygusu, vicdanımızla yakından bağlantılı olan bir ahlaki pusula görevi görür.
Büyük bir kötülük yoktur, suçluluk duygusundan başka.
Marcus Tullius Cicero
Ancak, suçluluk hissi aşırı veya haksız hale geldiğinde, duygusal ve fiziksel sağlığımız üzerinde olumsuz bir etki yaratmaya başlar.
Sağlıklı bir suçluluk duygusu bizi olumlu değişikliklere motive ederken, depresif olan genellikle izolasyona ve yalnızlığa yol açar.
Bazı durumlarda, bu kişi kendine zarar vermeye bile yönlendirebilir.
Sağlıklı ve sağlıksız suçluluk duygusu arasındaki farkı daha iyi anlamak için, bu iki durumun deneyimlerine örnekler üzerinden bakalım:
Kişi, yanlış yaptığını kabul eder. Ancak, o anda farklı bir şekilde davranma fırsatının olmadığını da anlar.
O anda var olan iç koşullar, başka bir eylem yolu seçmesini engellemiştir.
Örneğin, yaptığı eylemin yanlış olduğunu bilmeyebilir veya anlayamayabilir. Ya da güçlü bir hisle hareket etmiş olabilir. Ya da sonuçları öngörmek için yeterli deneyime sahip olmamış olabilir.
Diğer bir deyişle, o anda olduğundan daha iyi olamazdı. Ancak şimdi değişmiş, "saflaşmış" ve 'değer yargılarını gözden geçirmiştir. Artık yaptığı hatadan dolayı utanıyor, geçmişteki halini acıyla hatırlıyor.
Bu durumda, kişi kendine anlayışla yaklaşmaktadır. Geçmişteki motivasyonlarını ve eylemin sebeplerini anlar; eylemin gerçekleşmesi için hangi koşulların eksik olduğunu fark eder.
Nerelerde ve nelerin değiştirilebileceğini anlar ki, böyle olayların gelecekte gerçekleşmemesi için önlemler alabilsin. Değiştirilemeyecek durumları da anlamaktadır ki, bu onun kontrolü dışındadır. Bu suçluluk, kendini acımasızca eleştirmekten uzak, dramatik olmayan bir hissetme halidir.
Bu deneyim, soğukkanlı ve derin bir şekilde yaşanır, ancak yine de oldukça acı verici olabilir. Temelde, alçakgönüllülük ve kabullenme yoluyla içten bir pişmanlık duygusudur.
Kişi, yanlış yaptığını anlar. Ancak ilk durumdan farklı olarak, o anda farklı bir şekilde davranabileceğine inanır.
O zamanki anlayışını, bilgisizliğini, deneyimini, duygusal durumunu aşabileceğini düşünür. Burada, kişinin gerçek ve kaçınılmaz sınırlarını kabul edemediği bir durum söz konusudur.
Sonuçta, yürek burkan bir düşünce ortaya çıkar: "Nasıl yapabildim?!!".
Nasıl beklentilere uymadım, nasıl düştüm, nasıl hata yaptım, bir şey ya da birini nasıl kontrol edemedim.
Yapabilirdim, bunu yapmak için fırsatım vardı ama yapmadım. Ah, korkunç! Demek ki kendimi kontrol edemiyorum. Bu imkânsız, yeterince çaba sarf etmedim ya da ben kötü biriyim.
Burada kendine anlayışla yaklaşma durumu yoktur. Eğer kendimi aşabilirdim, hiçbir neden göz önüne alınmaz. Yapabiliyorsam, öyleyse yapabilirdim ve bu kadar.
Kişi, geçmişte yaşanan olaylara sürekli geri döner ve kendine tekrar tekrar acı çektirir.
Aşağıdaki soruları kullanarak, hislerinizin sağlıklı bir pişmanlık mı yoksa yıkıcı ve çarpıtılmış bir suçluluk duygusu mu olduğunu kolayca belirleyebilirsiniz.
